Polska bez obrony terytorialnej- rycerz bez zbroi?

Wojsko zazwyczaj tworzy się po to by broniło granic danego kraju. W tych rubieżach zawarte jest jakieś terytorium, naród i wszystko to co z nim związane, czyli język, kultura, religia, własność, historia, zasoby, gospodarka itd. Broniąc kraju, bronimy właśnie tych wymienionych rzeczy. Nie mówimy tu oczywiście o prywatnych armiach i wojskach najemnych. Siły zbrojne mogą być również tworzone gdy naród nie ma granic i terytorium. Przykładem mogą być oddziały powstańcze podczas zaborów, czy NSZ, AK, oraz oddziały formowane na uchodźstwie. Więc widzimy, że dawniej nadrzędnym zadaniem armii była obrona. Dziś nie jest inaczej. Wystarczy wziąć do ręki Konstytucję i przeczytać odpowiedni rozdział. Wszystko było by w porządku, gdyby nie fakt, że rzeczywistość w naszym kraju wbrew przepisom i potrzebom jest trochę inna. 

Jak wynika z tytułu, aby wojsko spełniało swoje zadanie musi posiadać w swoich strukturach oddziały obrony terytorialnej. Dlaczego obrona terytorialna (tym samym i pobór) jest tak istotna? Odpowiedź jest prosta, a mianowicie taka, że wojska operacyjne nie są w stanie samodzielnie zagwarantować nam bezpieczeństwa. Ale zaraz, zaraz… Przecież po to zniesiono pobór i zrezygnowano z rozwoju OT, by zmodernizować armię. Widzimy w telewizji jak nasza armia dzięki temu jest nowoczesna, dobrze wyszkolona oraz jak sojusznicy są pod jej wrażeniem. Nic bardziej mylnego. To jest tylko przejaw wzbudzania w społeczeństwie poczucia bezpieczeństwa, które nie ma praktycznie żadnego pokrycia w rzeczywistości. Gdyby ludność była świadoma sytuacji w jakiej istnieje, sama zaczęła by się zbroić i szkolić, szczególnie w obliczu niepewnych czasów. To stwierdzenie oczywiście należy potraktować z przymrużeniem oka, ale nasiliła by się w społeczeństwie wola posiadania wojsk OT. I tu powoli przechodzimy do sedna sprawy.

Jak nazwa wskazuje OT jest przygotowana do prowadzenia ochrony i obrony miejscowej w stałych rejonach odpowiedzialności. Żołnierze tej formacji są przyzwyczajeni do obszaru swojego działania, można rzec nawet, że się w nim specjalizują. Każdy  jest oswojony z miejscem, w którego ma bronić. Daje to ogromną przewagę nad manewrowym wojskiem operacyjnym, które jest przerzucane z miejsca w miejsce. Idąc dalej oczywiste jest, że z tego tytułu jeszcze większą przewagę OT ma nad agresorem. Tego rodzaju wojska są terytorialnie rekrutowane zgodnie z podziałem administracyjnym. Więc w razie potrzeby żołnierze będący w rezerwie są pod ręką. Ich zmobilizowanie zatem nie wymaga jeżdżenia na drugi koniec Polski jak to było często w PRL. Czas oczekiwania na pełną gotowość bojową dzięki temu jest krótki. Na czas mobilizacji, do obrony przewidziani są szkolący się w garnizonach nowi poborowi i stałe wojska operacyjne. Wróg przeprowadzając atak musi się liczyć z tym, że nasz naród to tak naprawdę jedna wielka armia i nie ma w naszym kraju skrawka ziemi, którego nie broniłby nasz żołnierz. To jest właśnie istota OT. Wróg ma mało czasu zanim obywatele staną do broni. Dodatkowym atutem formacji tego rodzaju jest znajomość terenu. Żołnierze znając jego ukształtowanie potrafią maksymalnie wykorzystać jego walory obronne, czego wojska operacyjne nie potrafią osiągnąć. Dzięki terytorialnemu charakterowi wojsk uzyskujemy jeszcze jeden czynnik pozytywnie wpływający na funkcjonowanie OT. Jest to szeroko rozumiane wsparcie ludności lokalnej, którą łączą z WOT większe więzi emocjonalne i społeczne niż w przypadku wojsk operacyjnych. Człowiek ma tendencje do pomagania bardziej osobom, które zna niż obcym. Tak samo jest w tym przypadku. Synowie, ojcowie, bliscy, przyjaciele, znajomi, sąsiedzi będąc w lokalnie działającym wojsku prędzej i z większym własnym nakładem dostaną wsparcie od ludności. Nie musi być nawet bezpośrednich powiązań między żołnierzem a tzw. „lokalsem”. Ważne, że jest swój, tutejszy. Oczywiście więzy między WOT a ludnością należy wzmacniać w czasie pokoju po przez współpracę cywilno-wojskową, z organami władzy, z organizacjami i stowarzyszeniami pozarządowymi. Organizowanie rodzinnych pikników i innych patriotycznych imprez. To wszystko ma na celu uspołecznienie wojska, tak by żołnierz rozumiał i czuł po co tak naprawdę się szkoli, a społeczeństwo czuło się bezpieczne i wspierało swoich „strażników”. Zobaczmy ile milionów złotych MON wydaje na kampanie społeczne, foldery z płytami, reklamy w radiu i telewizji, które nikogo nie interesują, na bilbordy, na specjalistów od marketingu itp. itd… Tymczasem zadawalający efekt można osiągnąć praktycznie za darmo działając lokalnie.

Jak pokazują badania (wcale nie takie najnowsze, z okresu gdy likwidowano pobór), wartość bojowa żołnierzy z poboru jest większa niż armii zawodowej i to mimo gorszego wyekwipowania. Dlaczego tak jest? Otóż sęk w tym, że odpowiednio uświadomiony obywatel w mundurze jest w wojsku z poczucia misji, ze względu na pewne wartości i postawy jakie wyniósł z wychowania się w swojej ojczyźnie. Natomiast żołnierze w armii zawodowej w wojsku znajdują się często z pobudek ekonomicznych. Służbę w wojsku traktują jako zwykłą pracę- jest to po prostu alternatywne źródło utrzymania. Wszystko jest w porządku, do czasu kiedy zaistnieje potrzeba bronienia kraju. Tacy ludzie nie są mentalnie na to nastawieni. Zadajmy sobie jeszcze pytanie kto idzie na „zawodowego”?. Często ludzie, którzy nie potrafią znaleźć pracy, ludzie bez perspektyw. Można rzec, że życiowi nieudacznicy i partacze. Oczywiście nie należy uogólniać. Mowa tu głównie o korpusie szeregowych, bo oficjalnie żeby się do niego dostać wystarczy być sprawnym fizycznie i ukończyć gimnazjum. Bardziej ambitni idą do wyższych korpusów. Nie oszukujmy się, ponad 2 tysiące zł do ręki w dzisiejszych realiach nęci. O to jak wygląda profesjonalizm armii zawodowej.

Kolejnym argumentem za przywróceniem poboru i rozwoju OT, jest ekonomia. A wygląda to dość przekonująco. Żołnierzowi zawodowemu musimy płacić pensję za cały rok oraz  emeryturę, która nie jest wypłacana z ZUS-u, tylko z budżetu MON. Ile można zaoszczędzić na żołnierzu poborowym. Dużo z tego można by wybrać na modernizację. Warto też pamiętać, że ze 100 tys. utrzymywanych przez nas żołnierzy zawodowych bezpośrednio  w bój idzie ok. 40 % stanu liczbowego. Widzimy jak miliardy rozpływają się w powietrzu. OT można też wykorzystać do działań nie militarnych takich jak zwalczanie skutków klęsk żywiołowych, akcje poszukiwawczo- ratownicze i inne. Nie trzeba wówczas płacić prywatnym wykonawcom np. na usypywanie wałów przeciwpowodziowych.  

Teraz trochę o tym co Polacy uwielbiają najbardziej.  A mianowicie o partyzantce. Żadna inna nacja nie zna się na improwizorce jak nasza. To w połączeniu z mentalnością i naszym ukształtowaniem terenu daje doskonałe warunki do działań nieregularnych. Polski charakter narodowy to elastyczność w osiąganiu celu, niebywała umiejętność dostosowywania się do zmieniających się realiów, zdolność do działania w nietypowych warunkach, przy braku części środków. Nieszablonowe działanie to nasza domena. Nigdy nie wiadomo czego się spodziewać. Warto to wykorzystać. Trzeba mieć ogromny liczebnie i wysokiej jakości potencjał wojskowy by odważyć się na dokonanie agresji na nasz kraj, w sytuacji gdy do broni staje spora część obywateli, którzy będą walczyć z najeźdźcą  wszelkimi dostępnymi metodami. Dołożyć jeszcze do tego niezbyt restrykcyjne prawo posiadania broni dla obywateli i czynnik odstraszania gotowy. Teraz trochę liczb. Już w starożytnych Chinach pewien myśliciel powiedział, że jeśli chcemy przeprowadzić agresję na inny kraj, to musimy mieć co najmniej trzykrotną przewagę liczebną. Tym myślicielem był niejaki Sun Tzu, a jego stwierdzenie jest aktualne po dziś dzień. Tak jest mniej więcej gdy porównujemy strony przeciwne podobne pod względem sposobu walki. Tak więc jeśli broniący zastosuje działania nieregularne i ma sprzyjające warunki terenowe i „lokalsów” oraz morale, to przewaga liczebna agresora musi być większa. Weźmy np. Talibów i Rosjan w Afganistanie. W pewnym momencie Armia ZSRR miała przewagę 72:1. Wiadomo z jakim skutkiem wróciła do domu. Nawet na terenach pustynnych trzeba mieć przewagę ok. 17:1. Załóżmy teraz, że w Polsce biorąc pod uwagę nasze sprzyjające ukształtowanie terenu, mentalność i działania nieregularne itp. agresor musi posiadać przewagę co najmniej 50:1 oraz że liczebność naszego wojska wynosi ok. 500 tys. Nie jest to kosmiczna liczba, bo jak Królestwo Niderlandów, które liczy dwa razy mniej obywateli i jest siedmiokrotnie mniejsze powierzchniowo może zmobilizować 500 tysięcy, to dlaczego my byśmy nie mogli osiągnąć podobnej liczby? Nawet dwa razy więcej to nie żaden problem. I skoro agresor musi posiadać 50 razy większe siły, to potrzebowałby 25 mln ludzi przy broni (500000x50=25000000). O to jaka potęga kryje się za partyzantką działającą lokalnie. Armia Federacji Rosyjskiej liczy obecnie ok 1,2 mln ludzi. Nikt nie podjąłby się przy zdrowych zmysłach agresji na nasz kraj. Warto wiedzieć że polski żołnierz w wielu rankingach na tych najlepszych jest na podium.

Jak widzimy nasze wojsko coraz bardziej przybiera charakteru ekspedycyjnego. Coraz więcej inwestuje się w czołgi i inne opancerzone wozy bojowe, które z reguły służą do ataku, zdobywania i utrzymania (okupacji). Dzieje się tak, ponieważ nasz establishment polityczny chce zaistnieć w pozytywny sposób na arenie międzynawowej. Odbywa się to pod szyldem wypełniania sojuszniczego obowiązku, a jak wiadomo nie musimy się militarnie angażować w żadne misje. Naszym sojuszniczym obowiązkiem jest zapewnienie i rozwijanie swoich możliwości obronnych, które są w permanentnym rozkładzie. Mowa tu dokładnie o artykule nr. 3 Traktatu Północnoatlantyckiego dotyczącego utrzymania i rozwijania swojej indywidualnej zdolności odparcia zbrojnej napaści. Będąc w tarapatach możemy nie otrzymać żadnej pomocy od sojuszników, którzy będą nam wytykać bagatelizowanie tego zapisu. Na nic wówczas nasz udział w misjach. Po za tym nikt nie udzieli pomocy komuś, kto sam nic nie robi w danym kierunku. Jak wspomniałem, nasze wojsko zbroi się w sprzęt służący raczej do działań po za granicami kraju. Natomiast do obrony nie potrzebny jest ciężki opancerzony sprzęt. Do niszczenia ofensywnego sprzętu nieprzyjaciela wystarczy lekka broń przeciwpancerna, przeciwlotnicza lub miny. Zobaczmy ile można kupić wyrzutni RPG lub nawet nowoczesnych PPK „Spike”, a ile czołgów. Lekkich przenośnych wyrzutni można pozyskać więcej, są tańsze w eksploatacji oraz w naprawie i nie wymagają specjalistycznej wiedzy do ich obsługi. Czego nie można powiedzieć o czołgach, szczególnie tych nowszej generacji. Takie lekkie wyrzutnie są idealne dla OT, ponieważ w jej skład wchodziła by głównie lekka piechota, która walczy tym co nosi na sobie. Takie urządzenia nie generują tyle hałasu co ciężki sprzęt oraz mają mniejsze wymiary co utrudnia ich lokalizację. Obsłuży i naprawi je nawet człowiek nie skażony nadmiarem rozumu, wiec nie potrzeba specjalnych serwisów. Z racji gabarytów takiej broni uzyskuje się dużą manewrowość oraz możliwość ukrycia jej i porzucenia na jakiś czas w razie potrzeby. Jest to sprzęt zdecydowanie defensywny, który ma na celu eliminację ciężkiego ofensywnego wyposażenia przeciwnika.

Niewielka uciążliwość życiowa OT też przemawia na korzyść tego rodzaju wojsk. Służba w armii nie kolidowałaby z życiem zawodowym i rodzinnym. Małżonek może normalnie spędzać czas z rodziną i pracować , czyli wytwarzać PKB, a nie jak żołnierz zawodowy żyć na państwowym garnuszku z ciężko zarobionych pieniędzy podatnika. Terytorialność OT nie wymaga dalekich wyjazdów na szkolenia, więc też zaoszczędzamy środki na transport, które także wyciągane są z państwowej kieszeni.

Chciałbym teraz omówić kilka przyczyn i skutków, które zrodził fakt likwidacji poboru oraz Wojsk Obrony Terytorialnej.

• po pierwsze jest to nieprzestrzeganie obowiązujących przepisów Konstytucji RP, z których  wynika, że obowiązkiem obywatela jest obrona ojczyzny.  Likwidacja zasadniczej służby wojskowej i WOT jest jawnym pogwałceniem praw najważniejszego dokumentu państwowego jakim jest ustawa zasadnicza.
• po drugie nie wywiązujemy się z obowiązków sojuszniczych, o których mowa w art. 3 Traktu Północnoatlantyckiego, dzięki czemu w obliczu zagrożenia nie uzyskamy pomocy od NATO.
• brak często jakiegokolwiek pojęcia i wiedzy u głównych decydentów politycznych na temat funkcjonowania współczesnej armii. Najlepiej odzwierciedla się to w osobie Bogdana Klicha, który w 2007 został Ministrem Obrony Narodowej, będąc z zawodu psychiatrą, oraz absolwentem Wydziału Filozoficzno-Historycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Tak wygląda dzisiaj w Polsce idea rządów ekspertów.
• kolejną rzeczą jaka obserwujemy jest przedkładanie pomocy sojusznikom w misjach nad własne bezpieczeństwo. Najlepiej się to wyraża w stworzeniu ekspedycyjnego charakteru wojska i jednoczesnej likwidacji struktur zapewniających obronę i ochronę terytorium. Tym czasem w armiach sojuszniczych państw nadrzędnym celem jest utrzymanie i rozwinięcie obronności własnych ziem.
• Strategia obrony narodowej z 2009. Strategia ta zmniejsza nacisk na potrzebę obrony terytorium. Brak w niej bardziej jasno określonych celów, co prowadzi do niemożności nadania strukturze wojska odpowiedniego kształtu
• nie wywiązanie się z zobowiązań wynikających z członkostwa w NATO pod którymi podpisała się Polska wstępując do sojuszu. Mowa o art. 3 Traktatu Północnoatlantyckiego dotyczącego utrzymania i rozwijania swojej indywidualnej zdolności odparcia zbrojnej napaści. Polskie władze nie tylko nie rozwijają jej, ale świadomie i konsekwentnie ją likwidują.
• wpływ na stosunki z innymi państwami- państwa będące w różnych relacjach z Polską, znając nasz słaby punkt będą mogły to wykorzystać. Pogarszamy swoją pozycję i prestiż na arenie międzynarodowej
• zagrożone bezpieczeństwo europejskie. Jest tak ponieważ Polska jako kraj o tak olbrzymim znaczeniu położenia geopolitycznego jest bezbronna. RP ma obowiązek być przygotowana do obrony na atak ze wschodu i niezwłocznie reagować w razie jego wystąpienia.
• próba odtworzenia w jakimś stopniu OT. Rząd zrobił piar tworząc złudzenie (NSR) mające zastąpić zasadniczą służbę wojskową, którego liczebność nie przekracza 10 tys. NSR nie ma nic wspólnego z terytorialnym podziałem wojska i nie jest odrębną formacją. Żołnierze NSR są przydzielani do armii zawodowej jako wzmocnienie. W mediach ukazywany jest inny obraz NRS-u. Pic na wodę i fotomontaż, nic więcej.
• Wojsko a klęski żywiołowe- wielka powódź w 2010 uwidoczniła błąd likwidacji WOT. Do pomocy powodzianom wyznaczono kilka tysięcy żołnierzy (bark dokładnych danych na ten temat, szacuje się że od 2 do 5 tys). Tym czasem Związek Strzelecki „Strzelec” OSW (proobronna młodzieżowa organizacja pozarządowa) zmobilizował ponad 1,5 tys. strzelców. Liczebność Wojska Polskiego wynosi 100 tys., a Związku Strzeleckiego ok. 4 tys. widać pewne dysproporcje. Śmiem stwierdzić, iż był to maksymalny wysiłek WP. Widzimy , że armia zawodowa słabo sprawdza się w podczas zagrożeń nie militarnych.

Reasumując Polska jako kraj Sojuszu Północnoatlantyckiego o tak strategicznym położeniu geograficznym powinien posiadać silną obronę terytorialną. Musimy mieć sprawną OT by móc zapewnić bezpieczeństwo sobie i Europie oraz by stanowić prawidłowe funkcjonowanie Sojuszu Północnoatlantyckiego. Trzeba wykorzystać korzystne warunki do tworzenia OT, a mianowicie demografię, charakter narodowy, mentalność, ukształtowanie terenu itp. Wyrwać społeczeństwo z trwania w marazmie i zacząć stopniowo przywracać coraz bardziej rozmydlającą się tożsamość narodową. Warto też wykorzystać istniejące rozwiązania w zakresie OT innych państw takich jak Austria, Szwajcaria, Szwecja, USA, Dania, Holandia i innych. Zatrzymajmy się na chwilę chociaż przy ostatnim z wymienionych. Królestwo Niderlandów jest to kraj o ponad dwukrotnie mniejszej liczbie ludności i siedmiokrotnie mniejszej powierzchni niż w Polsce, na czas wojny potrafi zmobilizować w stosunkowo krótkim czasie 500 tys. żołnierzy. Jest to wynik pięć razy wyższy od naszego. Nie należy też wysuwać wniosku z powyższego tekstu, takiego że armia zawodowa i wojska operacyjne są zupełnie zbędne. Jest wręcz odwrotnie. Nie wyobrażam sobie by któraś z tych formacji (mowa o armii zawodowej i OT) mogła funkcjonować oddzielnie. Zawodowe wojska operacyjne o dużej mobilności i ogromnej sile rażenia mogą być przerzucane w dowolne miejsce w kraju w stosunkowo krótkim czasie, by w razie potrzeby wspierać działania wojsk lokalnych, które mają bardziej ograniczone środki. W wojsku zawodowym powinni być specjaliści, których szkolenie jest trudne i długie np. piloci samolotów czy śmigłowców, załoga okrętów podwodnych, komandosi itp. Ma być to elitarna struktura w przeciwieństwie do WOT, gdzie szkolenie jest stosunkowo proste i krótkie. Taki system jest stosowany w wielu krajach. Mechanizm ten można porównać do tarczy i miecza. WOT jest swojego rodzaju taką tarczą , która ma za zadanie przyjąć i zatrzymać agresję, a wojska operacyjne, czyli miecz, mają za zadanie zadawanie szybkich, mocnych i precyzyjnych ciosów. Cały ten system należy zabezpieczyć jeszcze tarczą antyrakietową.

Wypadałoby wyciągnąć wnioski płynące z historii naszej ojczyzny, by nie popełniać tych samych błędów. Jesteśmy dłużni to milionom naszych przodków, którzy cierpieli trudy zaborów i wielu wojen na różnych frontach świata. Mamy moralny obowiązek sprawić by ich wysiłki nie poszły na marne. Polacy z politykami i wojskowymi na czele często uczestniczą w wielu obchodach świąt narodowych. Mnóstwo z nich twierdzi, że wywieszenie flagi i złożenie wieńców pod pomnikiem to patriotyzm i doskonała lekcja patriotyzmu dla młodzieży. Nic bardziej mylnego. Jest to jedynie gest, często pusty gest, nie mający żadnego pokrycia w rzeczywistości, a  to dlatego że ci sami decydenci, czy społeczeństwo świadomie podejmują takie a nie inne decyzje, godzą się na nie pozwalając właśnie na taki a nie inny stan rzeczy, czyli na pozbawienie kraju jakiejkolwiek obrony przed agresją. Tymczasem patriotyzm jest to pewna postawa i sposób w jaki postępujemy na co dzień w tym gotowość do obrony ojczyzny.

Zapraszam do dyskusji w tym temacie :)